سایه وحشت و ناامنیِ سگ‌های ولگرد روی سر مازندران

به گزارش مجله خبری نگار، از ساری، در دل کوچه پس کوچه‌های سرسبز مازندران؛ جایی که صدای امواج دریا با نسیم کوهستان در هم می‌آمیزد، این روز‌ها صدایی دیگر نیز به گوش می‌رسد؛ صدای دلهره‌آمیز پارس سگ‌های ولگرد که در هر مکان و معبری پرسه می‌زنند و زیبایی و آرامش شهر‌های شمالی را به چالشی تازه کشیده‌اند.

سرزمینی که زمانی با مناظر سرسبز و ترانه پرندگان و بوی خوش طبیعتش دل‌نشین بود، اکنون با حضور انبوه سگ‌های ولگرد، تصویری از دلهره و ترس و نگرانی را به نمایش گذاشته است. 

آرامش شبانه خیابان‌های سرسبز مازندران مدتی است با صدای پارس‌های ممتد شکسته می‌شود؛ صدای سگ‌های ولگرد که، چون سایه‌های بی‌صدا در کوچه‌ها پرسه می‌زنند و هر روز بر جمعیتشان افزوده می‌شود؛ سایه‌هایی که حس همدردی و نگرانی را همزمان در دل‌های مردم این شهر‌ها می‌کارد و ترس از آینده‌ای نامعلوم را به جانشان می‌افکند.

حکایت؛ حکایت افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد است؛ پدیده‌ای نوظهور که سراسر کشورمان را فراگرفته است.

مازندران هم که به دلیل جاذبه‌های طبیعی و گردشگری خود همواره مقصدی برای مسافران داخلی و خارجی بوده، در ماه‌های اخیر، با افزایش چشمگیر جمعیت سگ‌های ولگرد در خیابان‌ها و معابر شهرهایش مواجه شده است؛ موضوعی که نارضایتی و نگرانی‌های متعددی درخصوص تهدید بهداشت، امنیت و محیط زیست برای شهروندان به وجود آورده و باعث گله‌مندی آنها شده است.

حس ناامنی در میان مردم شهر بیداد می‌کند

کافی است در محله‌های یکی از شهر‌های مازندران حاضر شوید و پای صحبت‌های مردم محلی بنشینید؛ حتما بخشی از این صحبت‌ها بیان احساساتی، چون حس ترس، ناامنی و حتی همدردی با انبوه سگ‌های گرسنه و در حال افزایش است که از فرط گرسنگی به شهر‌ها پناهنده شده و بی‌مهابا در کمین هستند که گرسنگی‌شان را اگر از راه زباله‌ها نشد، از راه حمله به آدم‌ها بویژه کودکان برطرف کنند.

خبر فوت ضحی هنوز دهان به دهان در میان مردم شهر‌های مازندران می‌چرخد؛ همان دختر ۹ ساله نکایی که قربانی حمله سگ شد و در بیمارستان جان باخت؛ همان دختری که پنجم خرداد برای برداشتن وسیله‌ای از داخل ماشین پدرش در شهرستان نکا از خانه بیرون رفت و هنوز در ماشین را باز نکرده بود، سگ ولگردی به سمتش هجوم برد و او را گاز گرفت. ضحی به بیمارستان منتقل و واکسن هاری به او تزریق شد، اما درنهایت به دلیل عفونت‌های ناشی از جراحت‌های حمله سگ ولگرد درگذشت.

خانم محمدی، ساکن شهر ساری از تجربه‌های خود در مواجهه با سگ‌های ولگرد اینچنین می‌گوید: بچه‌های من همیشه می‌ترسند که تنها به مدرسه بروند. چند بار هم دیدم که یک گروه از سگ‌های ولگرد به سمت افراد حمله کردند. این مشکل هر روز بیشتر می‌شود و مسئولان هم ظاهراً کاری برای رفع آن نمی‌کنند.

او ادامه می‌دهد: سگ‌های ولگرد در منطقه ما به شدت زیاد شده‌اند. اغلب شب‌ها صدای پارس آنها آسایش ما را مختل می‌کند و صبح‌ها می‌بینیم که خیابان‌ها پر از زباله‌هایی است که توسط این سگ‌ها به هم ریخته شده است. از طرفی، بسیاری از خانواده‌ها نگران امنیت فرزندانشان هستند. چند مورد حمله سگ به کودکان هم در ماه‌های اخیر اتفاق افتاده که واقعاً وحشتناک است و سبب هاری و مرگ برخی کودکان هم شده است.

قاسم عباسی، یکی از کسبه محلی در بابلسر است که حوالی پارکینگ دو ساحل این شهر مغازه سوپرمارکت دارد و می‌گوید: سگ‌های ولگرد شب‌ها جلوی مغازه‌ام می‌آیند و باعث وحشت مردم و مشتریان می‌شوند. چندین بار به شهرداری زنگ زدم، اما هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته است. این حیوانات گرسنه هستند و بعضی وقت‌ها هم رفتار‌های غیرقابل پیش‌بینی دارند.

او که صاحب دو فرزند است با نگرانی می‌گوید: هر روز که بچه‌هایم را به مدرسه می‌فرستم، نگران هستیم که نکند سگ‌های ولگرد به آنها حمله کنند. این مشکل واقعاً برای همه ما به یک دغدغه تبدیل شده است. باید فکری جدی برای این موضوع بشود.

رشد ۲۹ درصدی آمار سگ‌گرفتگی در مازندران

در پس پرده این بحران، نگاه‌های متفاوتی از سوی مسئولان و کارشناسان به چشم می‌خورد؛ برخی با نگرانی از معضلات بهداشتی و امنیتی سخن می‌گویند و برخی دیگر با دل‌سوزی برای این حیوانات بی‌پناه، راهکار‌هایی انسانی و پایدار ارائه می‌دهند. در این میان، هر نهاد با زاویه دید خاص خود، به دنبال یافتن راه‌حلی است که نه تنها امنیت شهروندان را تضمین کند، بلکه حقوق حیوانات را نیز در نظر بگیرد.

ماجرا آنجا قابل تامل می‌شود که موارد سگ‌گرفتگی در استان ۲۹ درصد افزایش یافته است؛ این را مدیرکل پزشکی قانونی مازندران می‌گوید.

دکتر علی عباسی از مراجعه ۶۷ مصدوم ناشی از گازگرفتگی سگ در پنج ماه اول امسال برای بررسی صدمات و جراحات به پزشکی قانونی خبر می‌دهد که این رقم در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۹ درصد افزایش دارد.

وی یادآور می‌شود که از این میزان سگ‌گرفتگی، ۴۷ نفر مرد و بقیه زن هستند؛ کمترین سن مصدومان ناشی از گازگرفتگی سگ نیز بین ۳۱ تا ۴۰ سال با ۱۳ نفر و بیشترین سن ۵۱ تا ۶۰ سال با ۶ نفر گزارش شده است. 

مدیرکل پزشکی قانونی مازندران می‌افزاید: این مساله نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده و نیاز به اقدامات فوری برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد و افزایش ایمنی عمومی احساس می‌شود.

دکتر عباسی به نکته قابل تامل دیگری هم اشاره کرده و می‌گوید: این آمار سگ‌گزیدگی برای کسانی است که به سازمان پزشکی قانونی شکایت کردند، یعنی سگ صاحب شناخته‌شده‌ای داشته و روند شکایت صورت گرفته است، وگرنه آمار سگ‌گزیدگی به مراتب بیشتر از آمار فعلی است.

مازندران در تصاحب ۸ هزار سگ بدون صاحب

مدیرکل اداره دفتر امور شهری و و شورا‌های استانداری مازندران هم در این باره می‌گوید: تقریبا ۸ هزار سگ بدون صاحب در مازندران وجود دارد.

عسگری با بیان اینکه وزارت کشور ساماندهی سگ‌های بدون صاحب در شهر‌ها را به شهرداری‌ها و در روستا‌ها به دهیاری‌ها سپرده است، می‌افزاید: گزارشات زیادی وجود دارد که شهرداری‌ها و دهیاری‌ها سگ‌های ولگرد را جمع آوری کرده و در مناطق دورتر رهاسازی می‌کنند که این مساله فقط پاک کردن صورت مساله است.

مدیر کل اداره دفتر امور شهری و شورا‌های استانداری مازندران با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰ مرکز نگهداری سگ‌های ولگرد زیر نظر شهرداری‌های استان در حال فعالیت هستند، می‌افزاید: به شهرداری‌ها دستور داده شده تا با تجهیز مراکز نگهداری سگ‌های ولگرد، به جمع آوری و ساماندهی این حیوانات اقدام شود.

همه راهکار‌های کاهش جمعیت سگ‌های مزاحم

بررسی معضل سگ‌های ولگرد در مازندران نشان می‌دهد که این مشکل به برخورد فیزیکی با حیوانات محدود نمی‌شود و نیازمند رویکرد و برنامه‌ای کارشناسی‌شده، جامع و پایدار است.

اصغر رحیمی؛ فعال حوزه حیوانات است و یک سازمان مردم نهاد هم در همین رابطه تاسیس کرده است. او که سال‌هاست با کمک به سگ‌های ولگرد برای جلوگیری از آسیب رساندن این حیوانات به جامعه و مردم تلاش می‌کند، می‌گوید: راهکار‌های مختلفی برای مقابله با این بحران پیشنهاد شده است که از جمله آنها می‌توان به ایجاد پناهگاه‌های مناسب برای سگ‌های ولگرد اشاره کرد، زیرا بسیاری از فعالان حقوق حیوانات پیشنهاد می‌کنند که به جای معدوم کردن این سگ‌ها، می‌توان آنها را در پناهگاه‌های امن نگهداری کرد.

وی می‌افزاید: این اقدام می‌تواند هم به حفظ جان این حیوانات کمک کند و هم خطرات آنها را از سطح شهر‌ها کم کند.

فعال حوزه حیوانات ادامه می‌دهد: مساله بعدی عقیم‌سازی، استریلیزاسیون و واکسیناسیون سگ‌هاست که یکی از راهکار‌های بلندمدت برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد، برنامه‌های منظم عقیم‌سازی است. این اقدام به کاهش تدریجی جمعیت سگ‌ها منجر می‌شود و از سوی دیگر، واکسیناسیون نیز می‌تواند خطر انتقال بیماری‌ها به انسان‌ها را کاهش دهد.

به گفته وی، یکی از مؤثرترین و انسانی‌ترین روش‌ها برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد، عقیم‌سازی آنهاست؛ این طرح نه تنها از افزایش تعداد سگ‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه با واکسیناسیون، از انتقال بیماری‌هایی مانند هاری به انسان‌ها نیز پیشگیری می‌شود. این برنامه می‌تواند با همکاری شهرداری‌ها، دامپزشکان و سازمان‌های مردم‌نهاد اجرا شود.

رحیمی مساله بعدی را فرهنگ‌سازی عمومی و افزایش آگاهی مردم درباره مسئولیت نگهداری از حیوانات خانگی عنوان کرده و می‌گوید: بخشی از معضل سگ‌های ولگرد به رفتار‌های نادرست انسانی برمی‌گردد. بسیاری از سگ‌های ولگرد، سگ‌های خانگی‌ای هستند که صاحبانشان آنها را رها کرده‌اند. برگزاری کارگاه‌های آموزشی و کمپین‌های اطلاع‌رسانی می‌تواند نقش مهمی در کاهش این روند داشته باشد.

وی یادآور می‌شود: آموزش عمومی درباره نحوه برخورد با سگ‌های ولگرد و تشویق مردم به عدم تغذیه آنها در خیابان‌ها می‌تواند به کاهش تجمع این حیوانات در مناطق مسکونی کمک کند.

این فعال محیط زیست نکته بعدی را تشویق مردم به نگهداری مسئولانه از حیوانات خانگی می‌داند که بخشی از این معضل به دلیل رهاسازی حیوانات خانگی در طبیعت است. برنامه‌های آموزشی و قوانین سخت‌گیرانه‌تر در زمینه نگهداری و رهاسازی حیوانات می‌تواند به کاهش جمعیت سگ‌های ولگرد کمک کند.

رحیمی معضل پسماند‌های شهری را نیز در افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد در شهر‌ها موثر می‌داند و می‌گوید: یکی از دلایلی که سگ‌های ولگرد به مناطق شهری روی می‌آورند، دسترسی به زباله‌ها و غذا‌های باقی‌مانده است. با مدیریت بهتر زباله‌ها و جلوگیری از پراکنده شدن آنها در خیابان‌ها، می‌توان از جلب این حیوانات به مناطق مسکونی جلوگیری کرد.

در هر روی مسئله سگ‌های ولگرد در مازندران به یک چالش جدی تبدیل شده که نیازمند توجه و اقدام فوری است. در حالی که مردم محلی از مشکلات ناشی از این حیوانات رنج می‌برند، راهکار‌های پیشنهادی نیاز به همکاری همه‌جانبه بین سازمان‌های دولتی، مردم و نهاد‌های محیط زیست دارد. استفاده از روش‌های انسانی و پایدار، نظیر استریلیزاسیون و واکسیناسیون می‌تواند به کاهش تدریجی این معضل کمک کند و امنیت و آرامش را به خیابان‌های مازندران بازگرداند.